Είναι πλέον κοινώς αποδεκτό ότι η ένταξη της τεχνολογίας στη διδασκαλία έχει θετικό αντίκτυπο στην ποιότητα της παρεχόμενης εκπαίδευσης. Ένας από τους στόχους του προγράμματος Erasmus+POEME είναι η ανάπτυξη ηλεκτρονικών βιβλίων (e-books), των οποίων η θεματολογία θα εστιάζεται στην πολιτιστική κληρονομιά των χωρών από τις οποίες προέρχονται οι εταίροι. Η επιλογή αυτού του μέσου δεν έγινε τυχαία. Το ηλεκτρονικό βιβλίο συμβάλλει στην αναβάθμιση της διδακτικής πράξης, διότι παρέχει τη δυνατότητα παράθεσης των διδακτικών στόχων στην αρχή του μαθήματος, αποθήκευσης πολλαπλών πηγών, πρόσβασης σε εξωτερικές πηγές πληροφοριών και εκτέλεσης σύνθετων εργασιών. Παράλληλα, το ηλεκτρονικό βιβλίο επιτρέπει τη χρήση ολιγόλεπτων βίντεο και αρχείων ήχου με σημαντικές πληροφορίες για το μάθημα . Επίσης, διευκολύνει την επικοινωνία μεταξύ των εμπλεκόμενων στην εκπαιδευτική διαδικασία ( μαθητών, εκπαιδευτικών, γονέων), προωθεί τη συνεργατική μάθηση και υπάρχει δυνατότητα επικαιροποίησης του περιεχομένου του.
Τα e-books έχουν ήδη κατακτήσει σημαντική θέση στη μαθησιακή διαδικασία διαφόρων βαθμίδων και πλαισίων, οπότε αξίζει τον κόπο να συζητήσουμε πώς επιδρούν στην εκπαίδευση, με γνώμονα τη βελτίωση και την απλοποίηση της μαθησιακής εμπειρίας των μαθητών αλλά και τη διευκόλυνση και την υποβοήθηση του διδακτικού έργου.
Ένα από τα πλεονεκτήματα της ένταξης των ηλεκτρονικών βιβλίων στη διδακτική διαδικασία είναι ότι παρέχουν πολλαπλές διαδραστικές διαδικασίες αφού συνήθως διαθέτουν κατάλληλα εργαλεία, όπως δυνατότητα υπογράμμισης, αναζήτησης, ανάγνωσης δυνατά, προσθήκης σελιδοδεικτών, χρήσης λεξικού, αλλαγής μεγέθους χαρακτήρων, φωτισμού κ.α. Με αυτόν τον τρόπο σταδιακά οι μαθητές αποκτούν σταδιακά τη δεξιότητα να μαθαίνουν πώς να μαθαίνουν. Επιπροσθέτως, με το ηλεκτρονικό βιβλίο η γνώση παρουσιάζεται και αναπαριστάται στους μαθητές με πολυτροπικά χαρακτηριστικά.
Σε πιο άμεση σχέση με το περιεχόμενο των e-books, εκτός από κείμενο μπορεί να περιλαμβάνουν μουσική, κινούμενα σχέδια, βίντεο και ακουστικές επεξηγήσεις στη μονάδα εκμάθησης. Τα βίντεο κάνουν τη διαδικασία μάθησης πιο ενδιαφέρουσα. Οι μαθητές μπορούν να κάνουν παύση και να επαναφέρουν το βίντεο και να το παρακολουθήσουν ξανά. Η παρακολούθηση περιεχομένου βίντεο βοηθά στη διατήρηση των πληροφοριών πολύ καλύτερα από την ανάγνωση του ίδιου υλικού. Η εμπειρία δείχνει ότι οι μαθητές παραμένουν περισσότερο χρόνο εστιασμένοι στο περιεχόμενο του μαθήματος όταν αυτό συνοδεύεται από βίντεο ή σχετικό οπτικοακουστικό υλικό και βελτιώνουν την ικανότητά τους να μαθαίνουν και να ανακαλούν πληροφορίες.
Ένα άλλο πλεονέκτημα των ηλεκτρονικών βιβλίων είναι ότι μπορούν να περιλαμβάνουν εργαλεία άμεσης αυτοαξιολόγησης, υπό μορφή κουίζ και ασκήσεων, σε κάθε στάδιο της διαδικασίας μάθησης. Βοηθά να μετρηθεί εάν ο μαθητής έχει κατανοήσει σωστά τις έννοιες. Οι δραστηριότητες αυτές μπορούν να παρέχουν άμεσα αποτελέσματα, ώστε οι μαθητές αλλά και οι διδάσκοντες να έχουν εικόνα για την πρόοδό τους στην απόκτηση της γνώσης
Επιπλέον, τα e-books μεταφέρονται εύκολα. Εφόσον, η συντριπτική πλειοψηφία των μαθητών διαθέτουν φορητές ηλεκτρονικές συσκευές, η φορητότητα του βιβλίου καθίσταται πιο εύκολη από ποτέ. Αυτό επιτρέπει στους μαθητές να ανατρέχουν στις σημειώσεις και στο υλικό μαθημάτων τους όποτε θέλουν. Αντί να κουβαλούν πολλά βιβλία, οι μαθητές μπορούν πλέον να έχουν τα πάντα σε ένα μέρος.
Μια άλλη διάσταση του ηλεκτρονικού βιβλίου, είναι η παροχή ενημερωμένου περιεχομένου. Στα παραδοσιακά βιβλία, για να ενημερωθεί το περιεχόμενό τους απαιτείται εκ νέου επεξεργασία και εκτύπωση. Στην περίπτωση των ηλεκτρονικών βιβλίων, υπάρχει δυνατότητα άμεσης αναβάθμισης του περιεχομένου σε λιγότερο χρόνο και ενδεχομένως, με μικρότερο κόστος.
Φυσικά, δεν είναι δυνατό να ισχυριστούμε ότι η χρήση του ηλεκτρονικού βιβλίου στην εκπαίδευση σημαίνει κατάργηση του έντυπου βιβλίου. Αντίθετα, η δημιουργική συνύπαρξή τους μπορεί να συμβάλει όχι μόνο στην επίτευξη των μαθησιακών στόχων που κάθε φορά τίθενται , αλλά και στην καλλιέργεια της φιλαναγνωσίας των μαθητών από τη μικρή τους ηλικία, εγχείρημα ασφαλώς δύσκολο
*Φωτογραφία από Myriams-Fotos from Pixabay
ΠΗΓΕΣ
Παιδαγωγικό Ινστιτούτο. (2009). Πρόταση για το σχεδιασμό και την εισαγωγή του « ηλεκτρονικού βιβλίου» στην εκπαίδευση. Ανακτήθηκε στις 11/05/2022 από http://www.pi-schools.gr/paideia_dialogos/eBook.pdf.
Ξανθόπουλος, Α. (2011) Έντυπο ή ηλεκτρονικό σχολικό βιβλίο; Στο Χ.Θ. Παναγιωτακόπουλος (Επιμ.) Πρακτικά εργασιών 2ου Πανελλήνιου Συνεδρίου: «Ένταξη και χρήση των ΤΠΕ στην εκπαιδευτική διαδικασία». Πάτρα 28-30 Απριλίου 2011 (σσ.1163-1168). Ανακτήθηκε στις 11/05/2022 από : http://www.cetl.elemedu.upatras.gr/proc2/proceedings/2-1163.pdf
Σεμεντεριάδης Θ., Μουχτάρη, Ι., Αποστόλου, Γ. (2016) Ηλεκτρονικό βιβλίο και εκπαίδευση. C.V.P. ΠΑΙΔΑΓΩΓΙΚΗΣ & ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ. Ανακτήθηκε στις 15/05/2022 από: https://www.scientific-journal-articles.org/greek/free-online-journals/education/education-articles/sementeriadis-papathanasiou-mouchtari-apostolou-01-10-2016/semeteriadis-papathanasiou-mouchtari-apostolou-e-book-education.htm
Harman M. (2018) Importance of eBooks in education. Διαθέσιμο στο: https://kitaboo.com/importance-of-ebooks-in-education/
Gillard,C.(2007).Better teaching with Web tools. How blogs, wikis and podcasts are changing the classroom. Harrard Education Letter,23(3),4-6
